De feestdagen staan weer voor de deur. Of misschien lees je deze adviesbrief eerder in het jaar en lijken de feestdagen nog ver weg. Op welk moment je deze brief ook leest, het is altijd goed om stil te staan bij wat deze dagen voor jouw hond betekenen. Vooral Oud en Nieuw is voor veel honden een angstige periode vol met knallen, lichtflitsen en sterke kruitdampen. Een juiste begeleiding van jonge dieren kan vuurwerkangst voorkomen. Volwassen honden die al angstig zijn, hebben vaak een individuele benadering nodig om hen te ondersteunen tijdens de feestdagen. In deze adviesbrief willen we je graag informeren over vuurwerk(angst), zodat je je trouwe viervoeter kan helpen om de feestdagen goed door te komen.

Wat is angst en hoe herken je het?
Angst is een beklemmende, onaangename emotionele toestand die wordt veroorzaakt door dreiging of gevaar. Het is in eerste instantie een zeer relevante emotie, zodat riskante situaties worden vermeden en daardoor de overlevingskansen worden vergroot. Angst wordt echter problematisch wanneer er een overmatige uiting is van normale angsten, zodanig dat deze het normale dagelijkse functioneren negatief beïnvloedt.

Honden communiceren de hele dag met ons. De eerste stap is het herkennen van stresssignalen:

• Tongelen (de hond beweegt met een krullende tong in de richting van zijn neus)
• Bek aflikken
• Pootje heffen
• Hijgen
• Trillen
• Gapen
• Schudden
• Wegkijken
• Steun zoeken bij de eigenaar of juist wegkruipen
• Niet naar buiten willen
• Staart tussen de poten

Een angstige hond herken je ook aan naar achteren gerichte oren, een lage houding en een afhangende staart.

Er wordt geschat dat ongeveer 20% van de huishonden in een bepaalde mate angst voor harde geluiden heeft ontwikkeld. De belangrijkste trigger om (langdurige) angst te laten ontstaan, is een traumatische ervaring. Honden zien, horen en ruiken veel beter dan wij. Vuurwerk is voor ons al een intense gebeurtenis, met harde knallen, lichtflitsen en sterke geuren. Deze prikkels komen bij honden veel sterker binnen, en bovendien begrijpen zij de context niet. Dit is vaak al genoeg om stress en angst te veroorzaken.

Het karakter van een hond speelt ook een grote rol in hoe er met stress en angst wordt omgegaan. Een gevoelige, nerveuze hond heeft meer kans op het ontwikkelen van een angststoornis, terwijl een stabiele hond stress makkelijker van zich af kan zetten. Genen spelen hierbij een belangrijke rol. Sommige rassen, zoals de Border Collie, hebben bijvoorbeeld een genetische gevoeligheid voor het ontwikkelen van geluidsangst.

Ook de socialisatie van een hond heeft invloed op de vorming van het karakter en hoe hij met prikkels omgaat. Als de socialisatie in het eerste levensjaar onvoldoende is geweest, is de kans groter dat de hond angsten ontwikkelt. Leeftijd kan daarnaast ook een rol spelen. Oudere honden met artrose kunnen meer last hebben van pijn, wat hun omgang met vuurwerkprikkels beïnvloedt. Ook dementie komt steeds vaker voor bij honden, waardoor ze moeilijker met prikkels en angst omgaan.

Sommige honden zijn alleen wat angstig tijdens het afsteken van vuurwerk met Oud en Nieuw, maar een groter deel van de angstige honden heeft hier voor langere tijd last van. Honden kunnen zelfs weken nodig hebben om te herstellen van deze traumatische ervaring. In sommige gevallen leidt een traumatische gebeurtenis tot angst voor allerlei harde geluiden, zoals onweer of het dichtslaan van een deur.

Wanneer je hond angstig is, heb je vaak de neiging om hem te troosten. Op korte termijn werkt dit angst remmend. Echter, er is een discussie of je hiermee op de lange termijn angstgedrag aanwakkert, omdat je de hond beloont voor zijn angstgedrag. Een veilig advies is daarom om zoveel mogelijk de normale routine aan te houden. Laat je hond bij je komen als hij angstig is, maar vermijd overdreven aaien en sussende woorden. Als hij zich veiliger voelt in een donker hoekje, laat hem daar dan liggen zonder er te veel aandacht aan te besteden.

Als je hond nog jong is en nog geen vuurwerk heeft meegemaakt, is het verstandig om direct te beginnen met vuurwerktraining. Een goede training zorgt ervoor dat je hond niet alleen tijdens de jaarwisseling minder stress vertoont, maar ook op andere momenten minder snel (geluids-)angst ontwikkelt.

Er zijn verschillende mogelijkheden om je hond te ondersteunen tijdens de vuurwerktraining. Deze middelen hebben als doel om je hond ontvankelijker te maken voor nieuwe associaties, waardoor de training effectiever is. Deze middelen vallen niet onder medicatie en zijn zonder recept verkrijgbaar, zoals Royal Canin Calm voeding, Zylkene en Adaptil.

Als je hond ondanks de vuurwerktraining nog steeds angstig is tijdens de feestdagen, kun je overwegen om angst remmende medicatie te gebruiken. Deze medicijnen moeten echter voor de jaarwisseling worden gestart, omdat ze anders minder effectief zijn. Voorbeelden zijn Sileo®, Pexion® en Alprazolam®.

De prognose van vuurwerkangst is sterk afhankelijk van de ernst van de angst en je toewijding aan de training. Bij een jonge hond die nog geen angst heeft ontwikkeld, is vuurwerktraining vaak voldoende. Voor honden die al angst vertonen, zijn ondersteunende middelen en kortdurende medicatie nodig. Honden met ernstige, langdurige angst vergen intensieve gedragstherapie en langdurige medicatie.